| Onder de oppervlakte | Proces staat centraal | |
| Verdiepingsslag | Expert aan het woord | |
| Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment | |
| Voorschot op de toekomst | Een vooruitblik |
Titel
De Diepte In
Type sessie
Plenaire talkshow
Sprekers
Ruben Maes (Presentator)
Omschrijving
We starten de dag met een gezamenlijke duik de diepte in. Tijdens een dynamische culturele talkshow gaat een aantal experts met elkaar in gesprek over actuele onderwerpen binnen cultuureducatie. Gelijke kansen, deskundigheidsbevordering, duurzaamheid en ieders persoonlijke wensen en ervaringen met cultuureducatie komen allemaal langs. Met o.a. bijdragen van directeur Hedwig Verhoeven, wethouder Marjolein Moorman uit Amsterdam, de makers van de documentaire Klassen, Diversiteit en Inclusie-expert Siela Ardjosemito-Jethoe en cultuureducatiedeskundige Suzan Lutke. Ook presenteren we de eindpublicatie CmK waar alle penvoerders aan hebben meegewerkt. Praat mee via de chat en ga samen met ons de diepte in.
Titel
Peuterpakhuis
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Roos Heesterbeek (Kunstkade)
Natascha Vink (Kunstkade)
Omschrijving
Het Peuterpakhuis brengt in de gemeente Leeuwarden kunst en cultuur naar de peuterspeelzaal. We starten altijd vanuit een kunstwerk, in welke vorm dan ook. Door pedagogisch medewerkers te inspireren, lessen van kunstdocenten en voorstellingen op de groep.
Spelen is leren is het motto van het Peuterpakhuis!
In onze 'workshop' vertellen over onze werkwijze en hopelijk gaan jullie geïnspireerd weer verder!
Titel
Odapark Venray & Pabostudenten werken nauw samen
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Roel Sanders (Kunstenaar in de klas tot januari 2021 werkzaam bij Odapark)
Omschrijving
Het Broedlokaal binnen CMK2 in Noord Limburg richt zich op het vergroten van de vakinhoudelijke deskundigheid van de studenten van de Lerarenopleiding Pabo. De toekomstige leerkrachten leren van het culturele veld door middel van co-teaching. Daarnaast wordt vooral geleerd door dit samen op stagescholen in de praktijk te brengen. Roel Sanders was venrantwoordelijk voor cultuureducatie van het Odapark neemt jullie mee in zijn ervaringen als het even meezit met de Pabostudent waarmee eerder gewerkt is. De Pabostudenten krijgen een budget mee wat uniek is zover wij weten in Nederland.
Titel
Hoe doen dansers dat?
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Doe en inspiratie
Sprekers
Danielle Bouwmeester (ZZP Kunstinhetonderwijs)
Adriaan Luteijn (Introdans)
Omschrijving
Het CMK LAB De Kracht van Dans van Cultuur Oost ontwikkelde zes dansfilmpjes voor het PO met opdrachten en werkvormen die direct toepasbaar zijn in het onderwijs. Ze zijn bedoeld om het verloop van een dansopdracht inzichtelijk te maken. De leden van het CMK Lab, Danielle Bouwmeester (Kunst in het onderwijs) en Adriaan Luteijn (Introdans) werkten samen met filmmaker Inge Theunissen (It Moves) en twee professionele dansers van Introdans: Fabio en Brooke.
In een 30-min. durende interactieve presentatie nemen Danielle Bouwmeester, Adriaan Luteijn en de dansers, de deelnemers mee in de mogelijkheden om met deze filmpjes te werken. Danielle en Adriaan werken vanuit vragen aan de dansers als: Hoe kun je...? Of op welke manieren kun je...? Hoe kan het eruit zien als....? De filmpjes brengen in beeld wat er in de hoofden van de dansers gebeurt, stapsgewijs, zodat je het kan volgen. Dit noemen Danielle en Adriaan 'de innerlijke creatieve monoloog'. Het is magisch om te zien hoe dansers tot een persoonlijke invulling van een opdracht komen, waardoor het leerlingen en leerkrachten de mogelijkheid biedt om meer te begrijpen van dans.
Titel
Programmeren voor scholen met een sterke levensovertuiging.
Thema
Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Els van de Groep (Cultura)
Matthea Versteeg (Kröller Müller Museum)
Eveline Kieskamp (ZZP'er)
Omschrijving
Wij (Cultura Ede) programmeren voor zo'n 60 basisschool locaties in de gemeente Ede en daarvan zijn er veel die een sterke levensovertuiging hebben. Denk aan Reformatorisch, Hervormd of Islamitisch. We houden bij het programmeren van ons aanbod hier rekening mee. We nemen je in deze interactieve presentatie mee in ons verhaal. Aan het woord ook een kunstenaar die lessen uitvoert en een educatie medewerker van het Kröller-Müller Museum waar we mee samenwerken. Voor ons staat cultuureducatie voor ieder kind voorop, welke uitdagingen het ook met zich meebrengt.
We delen onze ervaringen, valkuilen en successen en gaan met de deelnemers in gesprek.
Titel
Het complexe speelveld van erfgoededucatie (en hoe hierin te handelen)
Type sessie
Workshop
Sprekers
Ben Bregman (Erfgoed Gelderland )
Omschrijving
Reizen in de Tijd is het online platform voor erfgoededucatie in Gelderland. Zo'n 150 aanbieders bieden ruim 330 excursies en gastlessen aan op het platform binnen een strak kader van thema's en onderwerpen. Hoe werkt dit nu in de praktijk met Cultuurpunten, musea en basisscholen.
Titel
Cultuurkaartdata in de context
Thema
Voorschot op de toekomst | Een vooruitblik
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Jennet Sintenie (CJP )
N.t.b. ()
N.t.b. ()
Omschrijving
De CJP Cultuurkaart wordt sinds 2008 op de meeste scholen voor VO gebruikt. Via het systeem wordt jaarlijks 12 miljoen euro besteed bij culturele instellingen aan activiteiten die passen binnen het cultuuronderwijs.
Welke data verzamelt CJP binnen dit systeem? Maar belangrijker; hoe en wat kunnen data die CJP heeft verzameld bijdragen aan het werk en het beleid van de lokale projectleiders en penvoerders binnen CmK? Aan de hand van een korte presentatie en een vraaggesprek met een direct betrokken penvoerder wil CJP kijken hoe we samen het cultuuronderwijs binnen de CMK regeling kunnen versterken voor vo en mbo.
Titel
Masterclass Siela Ardjosemito-Jethoe: Perspectieven op Cultuur
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Masterclass
Sprekers
Siela Ardjosemito-Jethoe (CtDu Training en Advies)
Omschrijving
In deze masterclass gaan we in een vogelvlucht door een aantal perspectieven op cultuur. Hoe kijk je naar cultuur? En op welke manier speelt je eigen blikveld hierin een rol? Dit zijn vragen die de revue passeren. Hierbij wordt er een link gemaakt met gelijke kansen en cultuureducatie. Het volwaardig inzetten van diversiteit in de samenleving binnen cultuureducatie blijft nog achterwege en daarmee doen we onszelf te kort. Goed om hier zicht op te krijgen. Met name eigenaarschap versus vraaggericht werken zijn interessante invalshoeken om te bezien. Binnen de masterclass is er ruimte voor het delen van vragen en reflecties.
Siela Ardjosemito-Jethoe is D&I Expert, als cultureel antropoloog/socioloog zet zij zich al ruim 16 jaar in binnen het onderwijsveld en de culturele sector om op een constructivistische manier D&I onderwerpen aan te kaarten. Ze is medeauteur en redacteur van het boek Diversiteit in de Samenleving (2017 en 2020) en werkte onder andere mee aan de publicaties Onbeschreven Erfgoed (2017) en Superdivers (2013). Als maker (woordkunstenaar) ziet ze het culturele veld vanuit een ander perspectief. Haar beleids- en advieswerk binnen het onderwijs, het ministerie en de gemeente in combinatie met haar praktische en creatieve werk zorgen voor een breed palet perspectieven.
Zie onderstaand de video's waarnaar gerefereerd wordt in de video:
1. https://www.youtube.com/watch?v=zt0pHmZuDz0&feature=emb_logo ->
2. https://www.youtube.com/watch?v=dPhCOyY6ERA&feature=emb_title
3. https://www.youtube.com/watch?v=A1zLzWtULig&feature=emb_title
4. https://www.youtube.com/watch?v=XOX9O_kVPeo&feature=emb_title
5. https://www.youtube.com/watch?time_continue=33&v=p8uOErVShiE&feature=emb_title
Titel
Trends in cultuureducatie
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Panelgesprek
Sprekers
Ronald Kox (LKCA)
Gijs van Rozendaal (PACT voor Kindcentra)
Rik Weeting (SLO)
Omschrijving
Ontwikkelingen rond cultuureducatie vinden natuurlijk niet alleen plaats in het kader van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit, ook binnen het onderwijs en buitenschools waren er de afgelopen vier jaar de nodige ontwikkelingen. Al die ontwikkelingen zijn van invloed op wat er in en rond de school gebeurt en bieden kansen voor de toekomst. We zetten een aantal van de belangrijkste ontwikkelingen op een rijtje en gaan in gesprek met een aantal personen die direct betrokken zijn geweest de afgelopen periode. Zie onderstaande link voor het bijbehorende artikel: https://www.lkca.nl/publicatie/kijk-eens-wat-er-kan/
Titel
Doorlopende leerlijn Kunst en Cultuur van PO naar VO
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Rosanne Bakker (Openbaar Onderwijs Groningen)
Hanneke Venema (Openbaar Onderwijs Groningen)
()
Omschrijving
Met ingang van schooljaar 2018-2019 is Openbaar Onderwijs Groningen gestart met de ontwikkeling van de doorlopende leerlijn Kunst en Cultuur van po naar vo. In totaal 13 po scholen en 7 vo scholen werken mee aan het project. Doel van de leerlijn is het gezamenlijk denken over cultuuronderwijs meer op elkaar af te stemmen. De leerlijn helpt je het kunst- en cultuuronderwijs op je school gericht vorm te geven. Tevens is het een reflectiemodel om met meer inzicht aanpassingen, verbeteringen, verschuivingen en/of vernieuwingen door te voeren. De leerlijn gaat uit van de theorie 'Cultuur in de Spiegel' en de landelijke kaders zoals bijvoorbeeld Curriculum.nu. Samen met externe partijen zoals de schrijvers van de onderwijsboeken 'Cultuur²' en Rijksuniversiteit Groningen hebben zij de leerlijn doorontwikkeld tot de meest effectieve vorm. De projectleiders Hanneke Venema en Rosanne Bakker nemen jullie graag mee in de totstandkoming van de doorlopende leerlijn en geven praktijkvoorbeelden van hoe de doorlopende leerlijn wordt toegepast in het PO en VO.
Titel
Opbrengsten van 8 jaar De Cultuur Loper
Thema
Onder de oppervlakte | Proces staat centraal
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Esther Leenders (Kunstloc Brabant)
Marieke Scharroo (Ku&Cu Heeze-Leende)
San Vermaas (Sport en Welzijn Moerdijk)
Omschrijving
In Brabant werken we al 8 jaar met De Cultuur Loper. Destijds was dat voor ons een totaal nieuwe benadering. Na jarenlang te hebben gefocust op het bij elkaar brengen van vraag en aanbod gingen we werken vanuit de coachende houding, eigenaarschap van de school en de ambities van de scholen. We ontwikkelden (gespreks)instrumenten om een wederkerige dialoog op de school te stimuleren en we namen lokale intermediairs, trainers en cultuuraanbieders mee in deze werkwijze.
Doel van deze sessie is om inzicht te geven in wat dat ons heeft gebracht: hoe heeft onze relatie met het onderwijs en de lokale intermediairs zich ontwikkeld? Wat zijn de belangrijkste winstpunten? Waar zien we nog mogelijkheden voor verbetering en aanpassing? En is de kwaliteit van de cultuureducatie in het onderwijs echt beter geworden? Een interactieve sessie waarin je wordt meegenomen in de ontwikkelingen in Brabant van de afgelopen 8 jaar, verzorgd door een medewerker van Kunstloc en een lokale intermediair.
Titel
Maatwerk voor speciaal onderwijs
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Eric Schulp (CultuurSchakel ism partners)
Herma Roos (CultuurSchakel)
Iris van Heesch (Stichting Onbeperkt Genieten)
Omschrijving
Cultuureducatie in het speciaal onderwijs is en blijft maatwerk. CultuurSchakel heeft ism partners de afgelopen periode aanbod van podiumkunsten en musea voor het speciaal onderwijs beter laten aansluiten op de behoeften van de leerlingen. Bewustwording en met elkaar in gesprek gaan stonden hierbij centraal. Onze ervaringen delen we in deze sessie met jullie.
Een leernetwerk speciaal onderwijs is gestart waarin icc'ers van (v)so- en sbo-scholen ervaringen en wensen met elkaar delen en in gesprek gaan met educatoren van Haagse culturele instellingen.
Stichting Onbeperkt Genieten heeft de training Prikkelarm& Cultuur voor museumdocenten en educatoren gegeven, waarbij het vooral ging om bewustwording en het geven van praktische handvatten.
Wat is overprikkeling bij leerlingen en waarom is prikkelarm cultuuraanbod nodig? Wat is belangrijk bij communicatie naar scholen en bij de praktische organisatie van een bezoek? Hoe kan bijvoorbeeld een museum een rondleiding verzorgen die beter aansluit bij de beleving van de leerlingen?
In onze brochure cultuurbezoek voor het po en v(s)o zijn pictogrammen geplaatst bij elke activiteit waarin de aanbieder aangeeft of het prikkelarm- gemiddeld prikkelniveau- prikkelrijk is.
Na afloop gaan we in op jullie vragen die in de chat gesteld kunnen worden.
Titel
De verbindende schakel
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Edwin van Meerkerk (Radboud Universiteit )
Omschrijving
Cultuureducatie in het primair onderwijs staat of valt bij een goede, productieve samenwerking tussen leerkrachten en buitenschoolse kunstdocenten. Als twee professionals met verschillende achtergronden en werkgevers zijn zij degenen die de brug moeten slaan. De afgelopen vier jaar is in Gelderland onderzoek gedaan naar de manier waarop deze samenwerking gestalte krijgt in het programma Cultuureducatie met Kwaliteit. We bevroegen leerkrachten en kunstdocenten op hun rol in de eigen organisatie, hun beeld van de competenties van zichzelf en de ander en de voorwaarden voor succesvol kunst- en cultuuronderwijs. Uit het onderzoek blijkt dat de directe omgeving - de collega's - de doorslaggevende factor zijn voor een duurzame relatie tussen de school en het culturele veld.
Titel
Masterclass Suzan Lutke: Leren van Kunst en Kunstenaars
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Masterclass
Sprekers
Suzan Lutke (Suzan Lutke)
Omschrijving
• Wat is de relatie tussen kunstenaarschap en cultuuronderwijs?
• Wat heeft een kunstenaar in huis om het cultuuronderwijs een boost te geven:
• Wat kunnen we leren van kunst en van kunstenaars als het gaat om onderwijs waarin creativiteit een belangrijke plek heeft?
• Wat kunnen we doen om een brug te bouwen tussen de kunst en het onderwijs.
• Hoe kan die brug eruit zien?
In een interactieve masterclass zal Suzan Lutke met jullie in gesprek gaan over deze vragen. Wat is precies de toegevoegde waarde van de kunstenaar in de klas. En stel dat we die toegevoegde waarde kunnen benoemen, vastpakken, concretiseren....zijn we er dan uit? Is het dan klaar? Meer kunstenaars de school in?
De afgelopen jaren hebben uitgewezen dat het zo niet werkt. Veel kunstenaars beginnen met veel plezier in het onderwijs, maar doven langzaam uit. Veel scholen willen graag met kunstenaars werken maar lopen vast in de samenwerking.
In deze sessie zal Suzan kort vertellen over haar boek "Leren van Kunst" dat ze samen met Olga Potters schreef. Maar vooral wil ze samen op zoek naar de plek midden op de brug. Waar kunst en school elkaar ontmoeten.
Titel
Zoek de Zeven Sleutels van Succesvolle co-creatie
Type sessie
Workshop
Sprekers
Ben Kamphuis (Oyfo Kunst en Techniek)
Ronald von Piekartz (Pabo Saxion Enschede)
Omschrijving
Succesvolle co-creatie tussen ICC'ers en culturele instellingen? Kan prima!
Penvoerder Oyfo van CmK in Hengelo kent een vaste jaarcyclus van 5 bijeenkomsten waarin alle ICC'ers samen met culturele instellingen schoolbrede zgn. ICC Wijkprojecten bedenken, (laten) ontwikkelen en uitvoeren. Maar liefst 100% van de scholen doet mee. Het draagvlak in de teams is groot, de evaluaties laten een hoge waardering en betrokkenheid zien.
Wat zijn de 7 hoofdingrediënten (sleutels) die dit laten werken?
In deze workshop zoeken deelnemers op interactieve wijze de sleutels die voor Hengelo werken, maar maken ze meteen de balans op welke ze zelf in huis hebben. We doen dit aan de hand van een aantal hulpmiddelen om variatie in online lessen te brengen. Daarmee slaan we twee vliegen in één klap: naast de checklist voor succesvolle co-creatie een blik achter de schermen van afgewogen online onderwijs.
Oyfo Kunst en Techniek werkt voor deze workshop samen met kennispartner pabo Saxion.
NB: In de workshop gebruiken we een interactieve les van LessonUp.
Daarvoor heb je een tweede venster en/of scherm nodig. Dus naast je laptop/ pc graag een mobieltje, tablet of extra venster erbij. Je opent https://lessonup.app op je tweede scherm. De code krijg je van ons.
Titel
Curriculum.nu: de Grote Opdrachten als gespreksmodel
Type sessie
Workshop
Sprekers
Ronald Kox (LKCA)
Omschrijving
In oktober 2019 werden de voorstellen gepresenteerd van de negen Ontwikkelgroepen voor een nieuw onderwijscurriculum. Eén van die negen groepen heeft een voorstel ingediend voor het leergebied Kunst & Cultuur. Hoewel het niet zeker is in welke vorm dit voorstel uiteindelijk vertaald zal worden naar kerndoelen en eindtermen zijn de visie en de geformuleerde Grote Opdrachten ook nu al te gebruiken. In deze workshop gaan we met elkaar in gesprek aan de hand van de Grote Opdrachten om te oefenen hoe zij ingezet kunnen worden om het gesprek tussen scholen en culturele instellingen te voeren en te begeleiden. In de voorbereiding op deze workshop is het goed alvast naar de video hierover te kijken: https://vimeo.com/460195662 en de kaartjes van de Grote Opdrachten te downloaden: https://www.curriculum.nu/download/kaartenset-kunst-en-cultuur-primair-onderwijs/ en https://www.curriculum.nu/download/kaartenset-kunst-en-cultuur-voortgezet-onderwijs/
Titel
Lesontwikkeling in co-creatie: direct toe te passen methode
Type sessie
Workshop
Sprekers
Annelies Bartelink (Kunstcircuit Deventer)
Robin Prijs (Kunstcircuit Deventer)
Marijke Blok (Kunstcircuit Deventer)
Omschrijving
Kunstdocenten zijn meesters in hun vak. Leerkrachten kennen hun leerlingen en kunnen precies vertellen waar behoefte aan is binnen hun onderwijs. Zij hebben elkaar dus veel te bieden bij het ontwikkelen van cultuureducatie. Co-creatie is niet voor niets een veelgebruikte werkwijze binnen programma's zoals CmK. Maar hoe pak je co-creatie concreet aan? Bij Kunstcircuit Deventer hebben we een praktische lesontwikkelingsmethode stap-voor-stap uitgewerkt, gebaseerd op de Design Thinking methode. We volgen hierbij de vijf fasen empathie, probleem definiëren, ideeën genereren, prototype maken, testen; heel bewust onder enige tijdsdruk. Het is een proces, waarbij je bij nieuwe inzichten soms even een fase teruggaat om vooruit te komen. Deze methode helpt om de werkelijke behoefte achter de vraag van het onderwijs inzichtelijk te maken. De samenwerkingspartners weten wat ze aan elkaar hebben en maken optimaal gebruik van elkaars expertise. Met als resultaat een prototype les om te testen in de klassen. We delen onze - door ervaring aangescherpte - methode en de theorie erachter. En we gaan een paar onderdelen met elkaar uitvoeren, zodat je de werkwijze in de vingers krijgt. De methode krijg je toegestuurd, zodat je het morgen direct kunt toepassen.
Titel
Woordenschat & cultuureducatie
Thema
Onder de oppervlakte | Proces staat centraal
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Lilianne Eijkelenkamp (Servicebureau Onderwijs&Cultuur)
Karin Hoogeveen (Sardes)
Omschrijving
Als Servicebureau Onderwijs&Cultuur combineren we op verschillende scholen taalonderwijs met kunstvakken, waarbij vakdocenten theater, muziek en dans worden ingezet. Zij werken nauw samen met groepsleerkrachten, zodat er een aansluiting is op het reguliere curriculum. De taal- en kunstvakdoelen worden gecombineerd, maar de taaldoelen staan centraal. Dit gebeurt in een 'schakelklas' na schooltijd voor een specifieke groep kleuters, maar kan natuurlijk ook onder en na schooltijd voor alle leerlingen.
Samen met Sardes vertellen we graag meer over de totstandkoming van het project Woordenschat en Cultuureducatie, vanuit de praktijk, maar ook vanuit het onderzoek dat Sardes heeft gedaan op het gebied van taalontwikkeling en de inzet van muziek. We delen onze successen en knelpunten, de meerwaarde van de combinatie van taal en cultuureducatie en onze toekomstdromen.
Sardes vertelt over de bevindingen in de schakelklas en de meerwaarde van de combinatie van taal en cultuureducatie.
Titel
CMK-LAB Verwondering
Thema
Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Emiel Copini (Cultuur Oost)
Omschrijving
CMK-LAB Verwondering vormde een interdisciplinaire leergemeenschap van kunstvakdocenten, intermediairs, pabo-docenten, theatermakers, onderzoekers, leerkrachten, leraren in opleiding en kunstdocenten. We onderzochten met elkaar hoe kunstonderwijs de leerling via verwondering tot reflectie brengt en hoe leerkracht en vakleerkracht elkaar daarin optimaal versterken. Het LAB vormde de terugkerende basis waar we onze experimenten en bevindingen op tafel legden, waar we elkaar inspireerden en ook kritisch konden bevragen. Een proces waarin iedere deelnemer volwaardig mede-onderzoeker kon zijn. We presenteren onze belangrijkste bevindingen en nodigen u uit om zelf ook positie in te nemen en mee te onderzoeken!
Emiel Copini, presenteert de werkwijze en bevindingen van dit LAB. Een preview van de publicatie van LAB Verwondering over dit proces die binnenkort verschijnt en verkrijgbaar is bij Cultuur Oost.
Titel
Verover je omgeving
Type sessie
Workshop
Sprekers
Dorien Wijstma (Landschap Erfgoed Utrecht)
Omschrijving
Elke omgeving herbergt een schatkist aan verhalen, geschiedenis en inspirerende mensen. Je wilt dat leerlingen hun omgeving leren kennen, herinneringen opbouwen en ontmoetingen hebben. Hoe doe je dat als school of als leerkracht? Jullie gaan in de workshop zelf actief met een andere bril naar de omgeving kijken: van bovenaf, vanuit waarneming en verbeelding. En met uitnodigende vragen: Wat zie je? Wat denk je? Wat valt je op? Waar wil je meer van weten? Het levert vragen op die de moeite waard kunnen zijn en die je ook in de klas kunt toepassen om met je leerlingen te onderzoeken. En daarna te verbinden aan vakken. En welke plek kunnen cultuurvakken hierin krijgen? In CMK wilden wij - Kunst Centraal en Landschap Erfgoed Utrecht - scholen hierover laten nadenken, ontwikkelden verschillende producten en creëerden verschillende momenten hiervoor. Want hoe mooi is het als je van je omgeving kunt leren.
Titel
De Diepte in met Mediakunst
Thema
Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Simone Gijben (Kunst Centraal)
Carlijn Verstappen (Kunst Centraal)
Omschrijving
Ook in scholen zijn tablets, smartphones en laptops niet meer weg te denken, maar worden ze ook ingezet om te maken? Vaak nog niet, terwijl juist nieuwe media en nieuwe
technieken goed aansluiten bij de belevingswereld en interesse van kinderen. De afgelopen twee jaar heeft Kunst Centraal met drie scholen en een aantal samenwerkingspartners binnen het pilot project 'Maak het met Mediakunst' gewerkt. Deze presentatie gaat over het maakproces tot nu toe. Het is een zeer avontuurlijke 'reis' geworden én de reis is nog lang niet voorbij.......Meer weten? Ga met ons mee op reis.
Titel
Kunst en cultuur in het mbo
Thema
Voorschot op de toekomst | Een vooruitblik
Type sessie
Panelgesprek
Sprekers
Clara Linders (KCR)
Renske Gasper (IFFR)
Kareshma Bhoewar (Zadkine )
Omschrijving
Rotterdam is een echte mbo-stad. Het mbo is er volop in beweging, zeker als het gaat over kunst en cultuur. Wat gebeurt er? Wie doen dat? En waar gaat het naartoe? Net als iedereen zijn we in Rotterdam bezig met een zoektocht om aansluiting te vinden bij het mbo. Hoe doe je dat? Daarover gaan we onder leiding van Ruben Maes in gesprek. Een student van Zadkine vertelt hoe zij al werkend de culturele sector voor en achter de schermen leert kennen. Kareshma Bhoewar is docent burgerschap op Zadkine en enthousiast lid van het platform kunst en cultuur aldaar. Renske Gasper, hoofd educatie van IFFR, is een van de initiatiefnemers om tot een Rotterdamse visie op kunst en cultuur in het mbo te komen. Ze doet dat als lid van de werkgroep 'mbo cultuur & praktijk'. Clara Linders leidt, vanuit KCR, diezelfde werkgroep waarin 9 culturele instellingen samenwerken om te ontdekken hoe we ook kappers en techniekstudenten kunnen bereiken. Cultuureducatie met kwaliteit levert een extra impuls aan de ontwikkelingen. Stof genoeg voor een gesprek over de kansen voor kunst en cultuur in het mbo en wat er nodig is om die waar te maken.
Titel
Mediafestival, de expositie
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Doe en inspiratie
Sprekers
Ellen Witsen Elias (Het Cultuurgebouw / Galerie De Meerse)
Anja Schakel (Het Cultuurgebouw / Pier K)
Omschrijving
Het Mediafestival is een jaarlijks festival over en met technologie, kunst en digitale geletterdheid, voor het onderwijs in Haarlemmermeer. Klassen in het basis- en voortgezet onderwijs bezoeken in een dagdeel een mediakunst tentoonstelling, volgen workshops en meer! Het festival wordt georganiseerd tijdens de landelijke Week van de Mediawijsheid en is in dit kader met trots een van de grootste evenementen. De expositie met werk van mediakunstenaars is een bijzonder onderdeel van het festival, Ellen Witsen Elias is programmeur van Galerie De Meerse waar de expositie jaarlijks wordt gehouden geeft ons een digitale rondleiding door de laatste expositie en gaat in op het jaarlijkse programma.
Titel
Kunst & technologie
Thema
Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Marjan van Breugel (Servicebureau Onderwijs&Cultuur)
Yarah Winkelaar (Servicebureau Onderwijs&Cultuur)
Omschrijving
Kunst & technologie als verrijking van de kunstdisciplines, dat is hoe we als Servicebureau Onderwijs&Cultuur naar dit thema kijken. Dat is zeker niet nieuw. Maar we denken dat het interessant is om een inkijkje te geven hoe we het ontwerpproces als organisatie hebben doorlopen.
We maken zichtbaar wat de mogelijkheden van Kunst & technologie zijn voor culturele organisaties, kinderopvang en basisonderwijs en laten zien hoe het in de dagelijkste praktijk vorm kan krijgen
De presentatie begint met het tot stand komen van onze visie en we geven twee praktijkvoorbeelden. Eén voorbeeld vond plaats op de BSO, het andere in het SBO. Binnen het SBO nemen we je vanuit dit voorbeeld ook mee in onze werkwijze binnen Cultuureducatie met Kwaliteit. Uiteraard vertellen we niet alleen wat goed ging, maar ook waarin we nog zoekende zijn. Tot slot zetten we een stip op onze horizon.
Titel
Vriendelijk Vreemdgaan bij Creatief Vermogen Utrecht
Thema
Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment
Type sessie
Panelgesprek
Sprekers
Creatief Vermogen Utrecht Culturele partners en scholen (CVU)
Omschrijving
Experimenteren is leren! In Creatief Vermogen Utrecht werken scholen samen met culturele instellingen in een meerjarig partnerschap. Ieder partnerschap is een experiment. De kracht van creativiteit kun je ervaren door op je eigen manier nieuwe ideeën te onderzoeken, oplossingen te bedenken of te maken. Hierbij mag je vragen stellen, fouten maken en onderzoek doen om tot nieuwe ontdekkingen te komen.
Vanuit de Grote Zaal van TivoliVredenburg neemt Creatief Vermogen Utrecht je via een livestream mee in een inspirerend panelgesprek. Daarnaast ervaar je in een live experiment hoe samenwerken, experimenteren en leren in zijn werk gaat. Creatieve partners en scholen uit het netwerk Creatief Vermogen Utrecht delen hun experiment. Wat leverde het op en wat ging grandioos mis? Welke inzichten leverde dat op? En hoe kan een relatieovereenkomst zoals Vriendelijk Vreemdgaan, hieraan bijdragen?
Titel
Laat cultuureducatie zien!
Type sessie
Workshop
Sprekers
Mirjam de Heer (Kunst Centraal)
Omschrijving
Hoe je scholen helpt hun cultuureducatie zichtbaar te maken
Het draagvlak voor cultuureducatie op school begint bij ouders. Als ouders begrijpen waarom de school van hun kinderen naast rekenen en lezen werkt aan creativiteitsontwikkeling, zien hoe de school daar vorm aan geeft én ervaren wat het voor hun kinderen betekent, dan wordt het voor een schoolteam makkelijker om er ruimte en tijd voor vrij te maken. Zelf komt de school er vaak niet aan toe. Daarom scheelt het enorm als wij hen helpen. Met bijvoorbeeld tips en tools voor afsluitende presentaties, websites voor gemaakte filmpjes of foto's van werk van kinderen en kant en klaar inspiratiemateriaal voor op hun website en sociale media. In deze workshop geven we voorbeelden uit de praktijk. Ook krijg je tien praktische tips hoe jij als culturele partner scholen kunt helpen cultuureducatie zichtbaar te maken.
Beeld: Ineke Goes
Titel
Hoe creëer je draagvlak onder alle stakeholders? Over draagvlak en commitment.
Thema
Onder de oppervlakte | Proces staat centraal
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Tinka Lansbergen-Schouwenburg (Hi5Ambacht)
Wendy Dubois (Hi5 Ambacht)
Omschrijving
Op de achtergrond klinken gymzaalgeluiden. Stuiterende ballen, de veren van een trampoline. Dat is niet zo gek want Hi5Ambacht (spreek uit als 'high-five ambacht') is gevestigd in een sportcomplex. Om de hoek zit de muziekschool en het is drie minuten lopen naar het theater. Korte lijntjes, zo werken combinatiefunctionarissen Tinka Lansbergen en Wendy Dubois in Hendrik-Ido-Ambacht. De doelgroep komt dagelijks over de vloer. Met als resultaat dat ze alle scholen weten te bereiken met zowel sport als cultuur.
Titel
Acht terugkerende thema's
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Ronald Kox (LKCA)
Marlies Tal (LKCA)
Omschrijving
Als afsluiting van de tweede periode CmK hebben FCP en LKCA 47 praktijkvoorbeelden bij elkaar gebracht in de publicatie "Kijk eens wat er kan. Terugblik op 4 jaar CmK". Die voorbeelden laten een waaier aan mooie praktijken zien waarin de verschillende doelen van het programma terugkomen: curriculumontwikkeling, deskundigheidsbevordering en samenwerking met de culturele omgeving. Er is veel geleerd. Hoe je draagvlak creëert en behoudt bijvoorbeeld, wat er nodig is voor effectieve samenwerking, welke aanpak de meeste kans op succes biedt en aan welke randvoorwaarden je moet voldoen. Ook was er veel aandacht voor een meer integrale aanpak, zowel binnen de kunstvakken als gecombineerd met andere vakken en leergebieden. De relatie met culturele activiteiten in de omgeving van de school is op veel plaatsen verbeterd en verschillende instrumenten hebben hun waarde in de praktijk bewezen. Tijdens deze presentatie worden de acht terugkerende thema's toegelicht, zie onderstaande link voor het artikel: https://www.lkca.nl/publicatie/kijk-eens-wat-er-kan/
Titel
Kunst en taal verbonden
Type sessie
Workshop
Sprekers
Anne Graswinckel (Keunstwurk KEK2)
Jimke Nicolai (Levend Leren)
Omschrijving
Taal is je identiteit. Taal is wie jij bent, in jouw omgeving. En dus altijd met de mensen om je heen. Als taal je expressiemiddel is, is dan niet iedereen meertalig? Naast je moedertaal spreek je immers non-verbaal, digi-taal, familietaal. Ook in en met kunst geef je expressie aan wie je bent ( speel jij git-taal?). Kunst, cultuur en taal verbinden waren voor CMK Friesland vier jaar lang basis van het programma.
Eind 2020 deden we een To-taalonderzoek. We nemen je op speelse en actieve wijze mee in onze ontdekkingsreis. Langs inspirerende voorbeelden. Langs wat theorie. Maar we laten je ook ervaren hoe we gewerkt hebben. Scholen in Friesland zijn enthousiast. Dat delen wij graag. Over laaggeletterdheid tot leesbevordering. Laten we spelen met taal zodat taalplezier de regel wordt.
Deze sessie had een interactief karakter in een MS Teams omgeving. I.v.m. de privacy van deelnemers is deze sessie niet terug te kijken.
Titel
De Verwonderbox
Thema
Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment
Type sessie
Doe en inspiratie
Sprekers
Thekla Wildekamp (Zzp´er, verbonden aan CMK Verwondering - Cultuur Oost)
Omschrijving
De verwonderbox.... Wat zou erin zitten? Wat kan je er mee doen? Waar is het voor? Bij de start van dit experiment was dat nog niet helemaal duidelijk. We wilden heel graag, in tijden van corona, cultuureducatie aanbieden op afstand. En dus sprongen we in het diepe. De box heeft in 3 klassen een plek gekregen. Het onderzoeksteam heeft er een startopdracht in gestopt en daarna lag alles open. Geen vast leertraject, geen kant en klare lessen, geen eindproduct als doel. Slechts één belangrijk uitgangspunt. Kunnen we ons verwonderen en kunnen we dit vanuit cultuuronderwijs activeren?
Na de startopdracht vroegen we een terugkoppeling van de leerkracht. Welke verwondering had er plaatsgevonden in de klas, welke verhalen werden verteld, wat leefde er bij de leerlingen? Van daaruit ontwikkelden we een passende cultuurles. En zo 'pingpongden' we heen en weer. De lesinhoud werd gevormd door het proces tussen de leerkracht, de leerlingen en wij als vakleerkrachten. Het onderzoeksteam ontdekte een nieuwe manier van lesmateriaal ontwikkelen. . De verwonderbox was het middel om de dialoog op gang te brengen. Er ontstonden lessen die je zonder de input van de leerkracht en de leerlingen nooit had kunnen bedenken. Anders, vernieuwend en heel inspirerend!
Titel
Het lokale leerecosysteem: een systemische kijk op CmK
Type sessie
Workshop
Sprekers
Vera Meewis (LKCA)
Max van Alphen (Kunstloc Brabant)
Omschrijving
Bij de verbetering van de kwaliteit van de cultuureducatie op scholen zijn er veel partijen betrokken: de scholen zelf, culturele organisaties in alle soorten en maten, cultuuraanjagers, combinatiefunctionarissen, overheden: al deze partijen leveren een specifieke bijdrage.
De samenwerking tussen al deze partners is van cruciaal belang voor het eindresultaat. Maar hoe kun je, als penvoerder en eindverantwoordelijke voor dit proces, ervoor zorgen dat die samenwerking zo optimaal mogelijk is? Hoe houd je overzicht en hoe krijg je zicht op de barrières én de aanjagers voor verbetering?
Wij willen in deze sessie met deelnemers het samenspel van al deze partijen analyseren als een leerecosysteem. Door het systeem scherp te analyseren, kun je als penvoerder je energie richten op die plekken waar de bottlenecks of juist de aanjagers zich bevinden. Gericht ingrijpen dus, op basis van een heldere systeemanalyse. In deze workshop maken we je bekend met de basisprincipes van het maken van een collectieve systeemanalyse en geven we suggesties over hoe je op deze manier naar je eigen lokale of provinciale lee-recosysteem kunt kijken.
Titel
Eendje voor de toekomst
Type sessie
Workshop
Sprekers
Sophie van Heesewijk (SALLY Dansgezelschap Maastricht)
Mirjam Stam (Het Laagland)
Natasja Wolfs (Kaleidoscoop)
Omschrijving
Jeugdtheater Het Laagland en SALLY Dansgezelschap Maastricht brachten in 2019 de voorstelling 'Vreemde Eend' (4+) een voorstelling over anders zijn, naar de theaters. Samen met het CMK-programma "Toon je Talent" ontwikkelden ze een educatief programma waarbij een lessenreeks hand in hand gaat met de voorstelling.
Door de Corona-crisis konden leerlingen dit schooljaar niet naar de voorstelling in het theater komen. Daarom maakten we 'Vreemde Eend in de klas!' Via het digibord beleven kinderen van groep 1 t/m 4 de voorstelling, ondergaan ze dans- en theateropdrachten én gaan ze in gesprek over anders zijn, iemand buitensluiten en vrienden maken. SALLY en Het Laagland brengen op afstand kwalitatieve en laagdrempelige kunsteducatie in een online totaalpakket en ondersteunen zo de leerkracht die hierbij vooral een coachende rol vervult.
Natuurlijk gaat er niets boven het 'live' meemaken van een voorstelling, maar we willen graag laten zien dat het ook online mogelijk is om kwalitatieve cultuureducatie te bieden, zelfs als het gaat om verbeelding en de beleving van een voorstelling.
We laten de deelnemers dit aanbod in zijn totaliteit ervaren en we delen wat de Corona-crisis óns geleerd heeft. Dit pakket komt beschikbaar voor alle scholen in heel Nederland.
Titel
Een digitale leeromgeving opzetten
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Natan Heikens (Het Cultuurgebouw / Pier K)
Robert-Jan van Schoonacker (Het Cultuurgebouw / Pier K)
Omschrijving
De fysieke wereld en de digitale wereld waren ooit gescheiden, maar groeien steeds meer naar elkaar toe tot één hybride geheel. Dat zien we ook terug in de manieren waarop, de middelen waarmee en de omgeving waarin kinderen leren.
De muziekafdeling van kunstencentrum Pier K (Haarlemmermeer) heeft een programma ontwikkeld waar de digitale leeromgeving (DLO) een integraal onderdeel van is: Muziekmakers. Met de lessen van 6 jaar ervaring en de actuele uitdagingen als inspiratie gaat Pier K deze leeromgeving uitbreiden naar andere kunstdisciplines en waar mogelijk inzetten om de verbinding met de binnenschoolse cultuureducatie te versterken.
Natan Heikens (hoofd muziek) en Robert-Jan van Schoonacker (coördinator e-learning) vertellen op basis van de ervaringen bij Pier K graag over het proces van het opzetten en ontwikkelen van een DLO. Met welke vraag begin je, wat zijn de mogelijkheden en de grenzen, voor welke keuzes kom je te staan, met welke randvoorwaarden heb je te maken?
Titel
Theater en Taal
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Nataschenka le Clercq (Rozet )
Erik van Duijvenbode (Stichting Mooi Werk)
Tuba Güngor (Islamitische basisschool Ababil)
Omschrijving
Mooi Werk Schiedam, Rozet Arnhem en theaterdocent/consulent Nataschenka le Clercq ontwikkelden in samenwerking met een Islamitische basisschool uit Schiedam, de methodiek Theater en Taal. Deze methodiek geeft de leerkracht handvatten om theater in te zetten in het woordenschat-onderwijs. De methodiek is gebaseerd op de Viertakt van Verhallen, een veelgebruikte strategie om de woordenschat van de leerling te vergroten.
In de sessie staan we stil bij:
• Hoe de methodiek werkt
• De opbrengst voor de leerling
• De wisselwerking tussen theaterdocent en leerkracht
• Spanningsveld tussen taal,- en theaterdoelen
• Relevantie in het kader van CmK3
Na de presentatie is er uiteraard ruimte voor discussie en het stellen van vragen.
Bekijk hier onze video uit onze presentatie: https://youtu.be/AwYrXJ0Sfyk
Titel
Masterclass Merlijn Twaalfhoven
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Masterclass
Sprekers
Merlijn Twaalfhoven (Componist)
Omschrijving
We leven in een tijd van grote veranderingen en ongekende onzekerheid. Voor scholieren van nu betekent het dat er, in hun reis naar een toekomst geen landkaart is om op te vertrouwen. Die kaart werd eeuwenlang door onderwijzers of autoriteiten vanuit kerk, traditie of wetenschap aangeleverd. Maar het blijkt: die houvast uit het verleden gaan niet meer op. Onze zekerheden zijn vloeibaar geworden. Hoe navigeren we door het onbekende?
Merlijn Twaalfhoven werkte als componist en theatermaker in conflictgebieden, met vluchtelingen en op plekken met grote maatschappelijke uitdagingen. Hij ontdekte hoe kunstenaars, musici en verhalenvertellers met verbeeldingskracht, schoonheid en spel het onbekende tegemoet treden. Deze ervaringen beschreef hij in het boek Het is aan ons.
In deze workshop vergaren we aan de hand van praktische voorbeelden, de navigatiemiddelen voor jonge mensen in een tijd van verandering. We zien hoe je met een kunstenaarsmindset naar de wereld kijkt, onzekerheidsvaardig kunt worden en de grote uitdagingen van nu om kunt zetten in beelden, verhalen en acties die aanstekelijk, verbindend en inspirerend zijn.
Titel
Evi voor de evaluatie van cultuuronderwijs
Thema
Voorschot op de toekomst | Een vooruitblik
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Zoë Zernitz (Stichting Kunst & Cultuur en LKCA)
Bram Relouw (Kunstloc Brabant)
Omschrijving
In deze sessie wordt Evi 2.0 gelanceerd!
Evi 2.0 is een instrument waarmee basisscholen cultuureducatie kunnen evalueren. Door te werken met Evi, versterken ze de ontwikkeling en borging van cultuureducatie. Daarnaast is Evi is een instrument voor monitoring. Scholen die Evi invullen, stellen hun dossiers beschikbaar aan een Evi-kennispartner, een universiteit, die de dossiers in opdracht van de betreffende penvoerder analyseert. Dit leidt tot een geanonimiseerde rapportage die de penvoerder inzicht geeft in de stand van zaken van cultuureducatie op scholen. Op deze manier kunnen de inspanningen van scholen, penvoerders, beleidsmakers en andere betrokkenen zowel lokaal als landelijk zichtbaar gemaakt worden. En kan iedereen van elkaar leren.
Voor iedereen die benieuwd is naar het resultaat: Evi 2.0 is klaar en laten we in deze presentatie graag aan je zien! Ook vertellen we alles over hoe penvoerders, scholen en universiteiten tijdens CMK III met het instrument (kunnen) werken.
Titel
Wie maakt het cultuuronderwijs van de toekomst? Ga het experiment aan!
Type sessie
Workshop
Sprekers
Miranda Siemelink (Cultuur Oost)
Omschrijving
In 4 LAB's startte Cultuur Oost met het experiment. Doel was om door middel van deze professionele leergemeenschappen op allerlei manieren de culturele professional van de toekomst te bereiken. Wat heeft de leerkracht van de toekomst nodig om cultuureducatie vorm te geven? Han-pabo Kunstvakopleiding ArtEZ, het onderwijs en (BIS)-makers stapten samen in deze experimentele setting. Het proces van het inrichten en het modereren van een LAB was een heel avontuur en legde en mooie en minder fraaie dingen bloot.
In 4 Labs (muziek, dans, kunst&techniek en Verwondering) werden innovatieve projecten gestart waarin werd samen gewerkt aan de hand van onderzoeksvragen die aansluiten bij het curriculum van de pabo en de vakdocenten opleidingen van ArtEZ.
Natuurlijk heeft het Lab mooie eindproducten opgeleverd. Maar hoe verliep dit proces? Hoe werd de samenwerking met pabo en kunstvakopleiding, onderwijs en professionals mogelijk? We delen onze leerprocessen hierover graag met jullie.
Titel
Een kunstuitleen voor en gerund door kinderen & de Portfolioklas
Thema
Sprong in het diepe | Ruimte voor het experiment
Type sessie
Interactieve presentatie
Sprekers
Marvin Corneille (OBS Helmond)
Omschrijving
Twee ( vaste) projecten die ontstaan zijn binnen de Openbare Basisscholen in Helmond.
Procesgericht en vak integraal werken staan centraal.
DUH!
Dit is de naam van de kunstuitleen van OBS Helmond. Een onderneming gerund wordt door leerlingen. DUH! staat voor 'Design uit Helmond!' en dit is tevens de naam van de kunstuitleen. Leerlingen leren alle aspecten rondom kunst. Van het maken, laten inlijsten, de prijsbepaling tot het acquisitie plegen om de kunst tentoon te stellen en uit te lenen.
www.duhkunstuitleen.nl
De Portfolioklas
Een traject in talentontwikkeling. Leerlingen uit groep 7 en 8 die later graag een creatief beroep willen uitoefenen volgen het traject van de Portfolioklas. Dit is een samenwerking tussen de OBS Helmond scholen, CultuurContact, alle VO-scholen in Helmond en het MBO in Helmond. Tijdens een traject van 13 weken, bezoeken de leerlingen alle VO-scholen en het MBO om les te krijgen van de beeldende docenten van de betreffende scholen. De eindproducten vormen een beeldend portfolio dat aan het einde tentoongesteld wordt in de expositieruimte van de Cacaofabriek in Helmond. Hier exposeren de leerlingen het proces en het eindresultaat.
https://www.ed.nl/helmond/creatief-klaar-voor-de-toekomst-jong-helmonds-talent-prepareert-zich-in-portfolioklas~a8d03499/
Titel
Masterclass Jelle Pieters: Woorddansen (poëzie in de klas)
Thema
Verdiepingsslag | Expert aan het woord
Type sessie
Masterclass
Sprekers
Jelle Pieters (Jelle Pieters, de Man met de Pen,)
Omschrijving
Poëzie wordt doorgaans gezien als enigszins elitair of uiterst vaag. Het ondergeschoven kindje van de literatuur. Hoe moet je iets wat volwassenen al lastig te duiden vinden bij kinderen aan de man brengen? Waar te beginnen? En wat is de meerwaarde van poëzie in de klas? Ik vertel je graag over hoe je kinderen laat woorddansen.